Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Kim byli żołnierze wyklęci?

Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR.  Walcząc z siłami nowego agresora, musieli  zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich „bandami reakcyjnego podziemia”. Mobilizacja i walka Żołnierzy Wyklętych była pierwszym odruchem samoobrony społeczeństwa polskiego przeciwko sowieckiej agresji i władzom komunistycznym, ale też przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej, obejmującej teren całej Polski.                                                                                                                Żołnierze Wyklęci dzięki swojej działalności przyczynili się do opóźnienia kolejnych etapów utrwalania systemu komunistycznego, pozostając dla wielu środowisk wzorem postawy obywatelskiej.

 

Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy. Większość akcji oddziałów podziemia antykomunistycznego było wymierzonych w oddziały zbrojne UB, KBW czy MO. Podziemie niepodległościowe aktywnie działało też na Kresach Wschodnich, szczególnie na ziemi grodzieńskiej, nowogródzkiej i wileńskiej. Ostatnim członkiem ruchu oporu był Józef Franczak ps. „Lalek”, który zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku.  Żołnierzy Wyklętych dotknęły ogromne prześladowania. W walkach podziemia z władzą zginęło około 9 tys. konspiratorów. Kolejnych kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub  zmarło w więzieniach. Wciąż są to szacunki. Wysiłek zbrojny i martyrologia drugiej konspiracji nadal wymagają badań.

Wyklęci – to ci, którzy nie uznali końca II wojny i z bronią w ręku wystąpili przeciw drugiemu – obok nazizmu – zaborczemu totalitaryzmowi. Stanęli nie tylko przeciw potężnym siłom nowego agresora, lecz także wobec jego gigantycznej, bezwzględnej propagandy. Nie mogli zwyciężyć zbrojnie ani nawet ocalić swojego wizerunku – zaciążyło na nich na lata odium bandytów.
Gdy Polskę zalała bezkresna, wzbierająca fala sowietyzmu, stali się siłami zbrojnymi bez państwa i bez szansy na zewnętrzną pomoc.

Między innymi "Nil", "Zapora", "Inka", "Łupaszka", "Ogień", "Lalek" – to żołnierze i działacze podziemia antykomunistycznego. Walczyli o wolną Polskę. Jednak władza ludowa potraktowała ich jak zdrajców.

Od 2011 r. obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jego data, wyznaczona na 1. marca, upamiętnia wyrok śmierci, wykonany tego dnia w 1951 r. na kierownictwie IV Komendy WiN.

Najwyższe odznaczenia państwowe dla „Żołnierzy Wyklętych”

Stefan Korboński został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego w 1995 roku przez prezydenta Lecha Wałęsę.

Łukasz Ciepliński, August Emil Fieldorf, Wincenty Kwieciński, Franciszek Niepokólczycki, Witold Pilecki i Jan Rzepecki zostali pośmiertnie odznaczeni Orderem Orła Białego przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski: Marian Bernaciak, Hieronim Dekutowski, Kazimierz Kamieński, Stanisław Kasznica, Władysław Łukasiuk, Stanisław Marchewka, Jan Rodowicz, Józef Rybicki, Zygmunt Szendzielarz, Jan Tabortowski, Edward Taraszkiewicz i Leon Taraszkiewicz.

Chcielibyśmy  przybliżyć 2 sylwetki żołnierzy wyklętych, którzy szczególnie zapadli Nam w pamięć po przygotowaniach niniejszego artykułu.

Danuta Siedzikówna „Inka”

Danuta Siedzikówna, właśc. Danuta Helena Siedzik, ps. „Inka” (ur. 3 września 1928 w Guszczewinie, zm. 28 sierpnia 1946 w Gdańsku) – sanitariuszka 4. szwadronu odtworzonej na Białostocczyźnie 5 Wileńskiej Brygady AK, w 1946 w 1 szwadronie Brygady działającym na Pomorzu, pośmiertnie mianowana podporucznikiem Wojska Polskiego.

Danuta Siedzikówna była córką Wacława Siedzika, leśniczego, i Eugenii z domu Tymińskiej. Miała dwie siostry, Wiesławę i Irenę. Kształciła się w szkole powszechnej w Narewce.

Podczas wojny Danuta Siedzikówna uczyła się w szkole sióstr salezjanek w Różanymstoku k. Dąbrowy Białostockiej. W grudniu 1943 razem z siostrą Wiesławą wstąpiły do AK, gdzie odbyła szkolenie medyczne. Po przejściu frontu od października 1944 pracowała jako kancelistka w nadleśnictwie Hajnówka. Wraz z innymi pracownikami nadleśnictwa została w czerwcu 1945 aresztowana za współpracę z antykomunistycznym podziemiem przez grupę NKWD-UB (działającą z polecenia zastępcy szefa WUBP w Białymstoku, Eliasza Kotona). Została uwolniona z konwoju przez operujący na tym terenie patrol wileńskiej AK Stanisława Wołoncieja „Konusa” (podkomendnych Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”), następnie jako sanitariuszka podjęła służbę w oddziale „Konusa”, a potem w szwadronach por. Jana Mazura „Piasta” i por. Mariana Plucińskiego „Mścisława”. Przez krótki czas jej przełożonym był także por. Leon Beynar „Nowina”, zastępca „Łupaszki”, znany później jako Paweł Jasienica. Danuta Siedzikówna przybrała wówczas pseudonim „Inka”.

Na przełomie 1945/1946, zaopatrzona w dokumenty na nazwisko Danuta Obuchowicz, podjęła pracę w nadleśnictwie Miłomłyn w powiecie ostródzkim. Wczesną wiosną 1946 nawiązała kontakt z ppor. Zdzisławem Badochą „Żelaznym”, dowódcą jednego ze szwadronów „Łupaszki”. Po śmierci „Żelaznego”, zabitego podczas obławy zorganizowanej przez funkcjonariuszy UB 28 czerwca 1946, została wysłana przez jego następcę, ppor. Olgierda Christę „Leszka”, po zaopatrzenie medyczne do Gdańska. Tam, rankiem 20 lipca 1946, w mieszkaniu przy ul. Wróblewskiego 7 we Wrzeszczu, w jednym z lokali kontaktowych V Brygady Wileńskiej, których adresy zdradziła ujęta wcześniej przez bezpiekę Regina Żylińska-Mordas, łączniczka Szendzielarza, która poszła na współpracę z UB, „Inka” została aresztowana .

„Ince” zarzucono członkostwo w nielegalnej organizacji, nielegalne posiadanie broni, udział w napadach na funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i UB, a także podżeganie do ich zabicia. Rozbieżności co do jej udziału w starciu pomiędzy partyzantami a UB i MO pojawiły się w zeznaniach samych milicjantów, spośród których tylko niektórzy zeznawali, jakoby „Inka” strzelała i wydawała rozkazy. Jeden z milicjantów przyznał nawet, że „Inka” udzieliła mu pierwszej pomocy, gdy sam został ranny.

Wyrok został wykonany 28 sierpnia 1946. Danuta Siedzikówna została zastrzelona wraz z Feliksem Selmanowiczem ps. „Zagończyk” przez dowódcę plutonu egzekucyjnego ppor. Franciszka Sawickiego, w więzieniu przy ul. Kurkowej w Gdańsku w obecności prokuratora wojskowego Wiktora Suchockiego i zastępcy naczelnika więzienia w Gdańsku Alojzego Nowickiego. Według relacji przymusowego świadka egzekucji, ks. Mariana Prusaka, ostatnimi słowami „Inki” było: Niech żyje Polska! Niech żyje „Łupaszko”! .

W okresie PRL komunistyczna propaganda określała „Inkę” bandytą. W wydanej w 1969 książce Front bez okopów współautorstwa m.in. Jana Bobczenki, byłego szefa UBP w Kościerzynie, twierdzono jakoby „Inka”, przedstawiana jako osoba z „sadystycznym uśmiechem”, uczestniczyła w egzekucji funkcjonariuszy UB w Starej Kiszewie.

 

Łukasz Ciepliński "Pług"

Łukasz Ciepliński urodził się 26 listopada 1913 r. w Kwilczu k. Międzychodu w Wielkopolsce. Rodzice mieli piekarnie i sklep kolonialny. Był jednym z ich ośmiorga dzieci. W 1929 r. został słuchaczem Korpusu Kadetów nr 3 w Rawiczu.Po maturze w 1934 r. podjął naukę w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej.W listopadzie 1936 r. rozpoczął służbę w 62. pułku piechoty w Bydgoszczy. Z czasem powierzono mu tam dowodzenie kompanią przeciwpancerną.

We wrześniu 1939 r. brał udział w bitwie nad Bzurą. Podczas walk zniszczył sześć niemieckich czołgów. Został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy. Awansowany na stopień porucznika z resztkami macierzystego pułku przedarł się do Warszawy. Uczestniczył w obronie stolicy. Po jej kapitulacji uniknął niewoli.Do konspiracji wstąpił już na jesieni 1939 r. W grudniu tego roku przedostał się na Węgry, gdzie przeszedł szkolenie przygotowujące go do działalności podziemnej. W drodze powrotnej do kraju został zatrzymany przez Niemców w Baligrodzie na Podkarpaciu. Trafił do więzienia w Sanoku, skąd uciekł w maju 1940 r.Od wiosny 1940 r. do kwietnia 1941 pełnił funkcję komendanta obwodu Rzeszów Związku Walki Zbrojnej. Przez kolejne cztery lata był inspektorem rejonowym ZWZ - AK Rzeszów.

"Wykazał nieprzeciętne zdolności dowódcze, odważny i rozważny w podejmowaniu decyzji sprawił, że rzeszowski inspektorat uznawany był za najlepszy w okręgu AK Kraków" - pisze o nim jego biograf Zbigniew K. Wójcik.

Brał udział w akcji "Burza".W nocy z 7 na 8 października 1944 r. dowodził nieudaną akcją rozbicia więzienia na zamku w Rzeszowie, gdzie NKWD więziło ok. 300 żołnierzy AK.W marcu 1945 r. przeszedł do kadrowej organizacji wojskowej "NIE", a następnie Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj.Od września do grudnia 1945 kierował okręgiem krakowskim, a później obszarem południowym Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".Z Rzeszowa przez Kraków trafił do Zabrza. Mieszkał tam z żoną Jadwigą, prowadząc sklep włókienniczo-galanteryjny. W 1947 r. urodził im się syn.

Po aresztowaniach kolejnych trzech Zarządów Głównych WiN, Ciepliński w styczniu 1947 r. stanął na czele IV ZG WiN.W kierowaniu organizacją opierał się na wielu współpracownikach i podkomendnych z rzeszowskiego inspektoratu AK. Odtwarzał rozbitą aresztowaniami strukturę Zrzeszenia, utrzymując łączność z Delegaturą Zagraniczną WiN i rozwijając działalność wywiadowcza i propagandową.

28 listopada 1947 r. został aresztowany. W więzieniu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego na warszawskim Mokotowie przez trzy lata, do listopada 1950 r., poddawany był okrutnemu śledztwu. Z niektórych przesłuchań skatowanego przynoszono w kocu. Znęcali się nad nim m.in. Józef Różański, Anatol Fejgin, Józef Światło i Józef Dusza. "Wydaje mi się czasem, że giną moje siły, nie mogę już patrzeć na to, co się dzieje, słuchać jęku mordowanych, na to królestwo szatana" - pisał w grypsie do żony.

14 października 1950 r. Cieplińskiego wraz z sześcioma innymi członkami IV ZG WiN Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na karę śmierci.

W uzasadnieniu wyroku płk Warecki napisał m.in.: " Wyrok ten, przeto powinien stanowić przestrogę dla każdego, kto ośmieliłby się podnieść rękę na Władzę Ludową w Polsce i zdobycze mas pracujących". Obrońcy wnieśli apelację, ale Najwyższy Sąd Wojskowy w Warszawie 16 grudnia 1950 r. podtrzymał wyroki. 20 lutego 1951 r. prezydent Bolesław Bierut odmówił skazanym prawa łaski.

1 marca 1951 r. Łukasz Ciepliński i sześciu innych członków IV ZG WiN - Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel - zostało rozstrzelanych na terenie więzienia mokotowskiego. Egzekucja rozpoczęła się o godz. 20. Skazani byli kolejno podprowadzani na miejsce kaźni, a kat strzelał im w tył głowy.

 

Autorzy artykułu: Jan Andrzejewski, Igor Rybicki

 

BIBLIOGRAFIA


https://www.prezydent.pl/kancelaria/zolnierze-wykleci/kim-byli-zolnierze-wykleci/

Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956, Warszawa–Lublin 2007, s. XXXIII.

Halik Kochanski, Orzeł niezłomny. Polska i Polacy podczas II wojny światowej, Poznań 2013, s. 557.

Andrzej Leon Sowa, Historia polityczna Polski 1944–1991, Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 78.

https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2044638,Antykomunistyczne-podziemie-przeciwko-czerwonemu-totalitaryzmowi

Sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu: Ustawa z dnia 3 lutego 2011 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” (pol.). Dz.U. Nr 32 z 15 lutego 2011 r. poz. 160. [dostęp 2011-02-16].

Danuta Siedzikówna „Inka”. inka.ipn.gov.pl. [dostęp 2016-08-28].

Joanna Wieliczka-Szarkowa: Żołnierze wyklęci. Niezłomni bohaterowie. Kraków: Wydawnictwo AA, s.c., 2013, s. 5–462. ISBN 978-83-7864-148-3

Wczesna młodość. inka.ipn.gov.pl. [dostęp 2016-08-28].

Lista Krzystka » Hur Paweł, listakrzystka.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Danuta_Siedzik%C3%B3wna

Wyrok. inka.ipn.gov.pl. [dostęp 2016-08-28].

Stalinowski mord sądowy: 65 lat temu na karę śmierci skazano sanitariuszkę AK. newsweek.pl, 2 sierpnia 2011. [dostęp 2016-08-28].

 


 

Żołnierze wyklęci

            Wraz z zakończeniem II Wojny Światowej w 1945 r. rozwiązana została Armia Krajowa, której żołnierze nie zgadzali się podporządkowaniu Polski ZSRR, nie uznając tym samym zakończenia wojny. Żołnierze ci stworzyli grupę partyzancką, która w latach 1945-1963 walczyła o niepodległość Polski. Władze PRL-owskie nie uznawały ich za żołnierzy, lecz za „leśnych bandytów” i właśnie z tego wziął się przydomek ,,Żołnierze Wyklęci’’. Większość działań Żołnierzy Wyklętych skierowana była przeciwko Urzędowi Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej, jak również zajmowali się unieszkodliwianiem  i likwidacją donosicieli. Niezłomna walka Żołnierzy Wyklętych jest przykładem najliczniejszej konspiracji zbrojnej na skalę europejską, wymierzaną przeciwko władzom komunistycznym. Obejmowała ona teren całej Polski, oraz utracone na rzecz ZSRR tereny Kresów Wschodnich. Szacuje się, że liczba żołnierzy wszystkich organizacji partyzanckich wynosiła od 120 do nawet 180 tysięcy. Ponad 20 tysięcy żołnierzy zginęło, bądź zostało zamordowanych przez instytucje ówczesnych władz komunistycznych. Część z nich została wywieziona na Wschód, wielu skazano na karę pozbawienia wolności. Ostatni członek ruchu partyzanckiego zginął   21 października 1963r., czyli 18 lat po zakończeniu II Wojny Światowej. Był to Józef Franczak pseudonim „Lalek” – wachmistrz Wojska Polskiego, uczestnik wojny obronnej Polski w 1939 r. Jednym z najsłynniejszych żołnierzy polskiej partyzantki był major Zygmunt Szendzielarz pseudonim „Łupaszko”. Po zakończeniu II Wojny Światowej nie złożył broni i poprowadził swoich żołnierzy do walki z sowieckim okupantem, oraz z nowymi władzami Polski. Zginął z rąk komunistów 08 lutego 1951r. a uroczysty pogrzeb odbył się dopiero w 2016r. na warszawskich Powązkach.

                                                                                                                  Hania Miżdal kl. IVb    


 

1 marca

Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Od 2011 roku dzień 1 marca został ustanowiony świętem państwowym, poświęconym żołnierzom zbrojnego podziemia antykomunistycznego. 

Określenie żołnierze wyklęci oznacza żołnierzy podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego

Już w roku 1943 w związku z niemieckimi klęskami na wschodnim froncie dowództwo AK rozpoczęło tworzenie struktur na wypadek okupacji ZSRR.

Organizacja ta jednak została znacznie osłabiona w wyniku Akcji „Burza” i Powstania Warszawskiego, dodatkowym ciosem było aresztowanie dwóch najważniejszych osób w konspiracji: gen.bryg. Emila Fieldorfa i gen.bryg. Leopolda Okulickiego.

 


 

„Słuchaj”

 

Kiedy wiatr nie wieje,

kiedy ptak nie śpiewa,

usiądź i słuchaj, co mówią leśne drzewa...

 

Czy słyszysz głuche kroki,

brzmiące w ich pamięci?

To idą Niezłomni.

Żołnierze Wyklęci.

 

Trzaska gałązka w tej ciszy

głośno, jak huk wystrzału.

Wracają stare wspomnienia,

po cichu, pomału...

 

I pada deszcz,

to oni w bój biegną.

Biegną, choć wiedzą, 

że może polegną.

 

I nagle huk,

strzał,

krzyk.

 

Kroki żołnierzy ustają.

Czy dziś tylko drzewa je pamiętają?

 

                                               Klasa II OSM II st.

 


 

KIM BYLI?

Żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego stawiający opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR w latach 1944-1963, walczyli o wolną Polskę mordowani przez sowietów i komunistów polskich  w PRL-u „wyklęci”, skazani na niepamięć. Dla nich wojna nie skończyła się w 1945 roku. Walczyli, choć wiadomo było, że walka nie ma już sensu.

Powojenna konspiracja niepodległościowa była – aż do powstania Solidarności – najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej władzy. W roku największej aktywności zbrojnego podziemia - 1945, działało w nim bezpośrednio 150-200 tysięcy konspiratorów, zgrupowanych w oddziałach o bardzo różnej orientacji. Dwadzieścia tysięcy              z nich walczyło w oddziałach partyzanckich. Kolejnych kilkaset tysięcy stanowili ludzie zapewniający partyzantom aprowizację, wywiad, schronienie i łączność. Doliczyć trzeba jeszcze około dwudziestu tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Łącznie daje to grupę ponad pół miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych.

 

Bohaterowie ostatniego powstania:

  • Rotmistrz Witold Pilecki „Witold”
  • August Emil Fieldorf „Nil”
  • Danuta Siedzikówna „Inka”
  • Hieronim Dekutowski „Zapora”
  • Franciszek Jaskulski „Zagończyk”
  • Edward Taraszkiewicz „Żelazny”
  • Leon Taraszkiewicz „Jastrząb”
  • Stanisław Sojczyński „Warszyc”

   

     "... Nie jesteśmy żadną bandą, tak jak nas nazywają zdrajcy i wyrodni synowie naszej ojczyzny. My jesteśmy z miast i wiosek polskich [...] My chcemy, by Polska była rządzona przez Polaków oddanych sprawie i wybranych przez cały Naród, a ludzi takich mamy, którzy i słowa głośno nie mogą powiedzieć, bo UB wraz z kliką oficerów sowieckich czuwa. Dlatego też wypowiedzieliśmy walkę na śmierć lub życie tym, którzy za pieniądze, ordery lub stanowiska z rąk sowieckich, mordują najlepszych Polaków domagających się wolności i sprawiedliwości."                                   

(jedna z ulotek 5. Brygady Wileńskiej)

 

Rotmistrz Witold Pilecki „Witold” najodważniejszy z odważnych.

Polska historia ma wielu wspaniałych bohaterów. Ale Bohaterów tej rangi, co rotmistrz Witold Pilecki, najwyżej kilku. Człowiek, który z własnej woli, z wyboru - w całym tego słowa znaczeniu - dał się Niemcom schwytać w łapance i wywieźć do Auschwitz, po to, by zdokumentować Holokaust, a następnie dać o nim świadectwo światu.

Nazwiska konspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raportów o Holocauście, tzw. Raportów Pileckiego. Oskarżony i skazany przez władze komunistyczne na karę śmierci. Wyrok wykonano dnia 25 maja w więzieniu mokotowskim na Rakowieckiej, poprzez strzał w tył głowy. Wykonawcą wyroku był Piotr Śmietański, zwany „Katem z Mokotowa”.

Pośmiertnie, w 2006 otrzymał Order Orła Białego, a w 2013 został awansowany do stopnia pułkownika.

MIEJSCE POCHÓWKU

Po przeprowadzonych w 2012 ekshumacjach i badaniach nie ustalono miejsca pochówku, choć podejrzewa się, iż jest nim kwatera na Łączce, gdzie potajemnie chowano ofiary UB, by pamięć w Polsce po nich zginęła. Alternatywnym miejscem ukrycia zwłok może być teren więzienia, przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Oprócz zbiorowej mogiły w kwaterze na Łączce istnieje rodzinny grób symboliczny.

 

August Emil Fieldorf „Nil”dowódca Kedywu

Wierny żołnierz Niepodległej

"Biorąc pod uwagę olbrzymi ciężar zbrodni, sąd uznał za niezbędne całkowite wyeliminowanie oskarżonego ze społeczeństwa, orzekając karę śmierci" - napisano  w uzasadnieniu wyroku w sprawie gen. Augusta Fieldorfa "Nila".

August Emil Fieldorf urodził się 20 marca 1895 w Krakowie. W latach 1914-1917 walczył w Legionach Polskich, następnie był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej.            

W listopadzie 1918 roku znalazł się w szeregach Wojska Polskiego. Od 1938 roku pełnił funkcję dowódcy 51. Pułku Strzelców Kresowych w Brzeżanach, na czele którego walczył w wojnie obronnej w 1939 roku.

Po zakończeniu działań zbrojnych przez Węgry przedostał się do Francji, a po jej klęsce ewakuował się do Wielkiej Brytanii. W lipcu 1940 roku, jako pierwszy emisariusz Naczelnego Wodza i rządu Rzeczpospolitej od czasu wybuchu wojny na Zachodzie, został wysłany do kraju. Do okupowanej Polski dotarł na początku września 1940 roku. W sierpniu 1942 roku został mianowany dowódcą Kedywu - Komendy Głównej AK, którym dowodził do marca 1944 roku, używając pseudonimu "Nil".

Po Powstaniu Warszawskim, pełniący funkcję komendanta Głównego AK, gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek" wyznaczył go na swojego zastępcę. 7 marca 1945 gen. Fieldorf został przypadkowo aresztowany przez NKWD w Milanówku pod okupacyjnym nazwiskiem Walenty Gdanicki. Nierozpoznany przez władze sowieckie został zesłany do obozu pracy na Uralu.

Po odbyciu kary, w październiku 1947 roku powrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Przebywał następnie w Warszawie i Krakowie, w końcu zamieszkał w Łodzi. W odpowiedzi na ogłoszoną w 1947 roku amnestię ujawnił się w lutym 1948 roku.

9 listopada 1950 gen. Fieldorf został zatrzymany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

24 lutego 1953 w więzieniu mokotowskim został powieszony po sfingowanym procesie. Generał "Nil" był jednym z najbardziej zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego.

 

MIEJSCE POCHÓWKU

Miejsce pochówku jego ciała przez wiele lat pozostawało nieznane. W kwietniu 2009 pojawiły się informacje, że pracownikom IPN udało się ustalić lokalizację grobu. Ciało generała spoczywa prawdopodobnie na Powązkach, blisko symbolicznego grobu wystawionego dla uczczenia jego pamięci.

  

DANUTA SIEDZIKÓWNA „INKA”     

Danuta Siedzikówna była córką Wacława Siedzika, leśniczego, i Eugenii z domu Tymińskiej. Miała dwie siostry, Wiesławę i Irenę. Kształciła się w szkole powszechnej w Narewce. Wychowywała się w rodzinie o tradycjach patriotycznych.   Ojciec Wacław Siedzik, jako student Politechniki w Petersburgu, w 1913 r. został zesłany na Sybir za uczestnictwo w polskiej organizacji niepodległościowej. Kilkadziesiąt lat później w lutym 1940 r. został aresztowany przez NKWD i zesłany do katorżniczej pracy w kopalni złota w rejonie Nowosybirska. Po podpisaniu układu Sikorski-Majski pomimo wycieńczenia przedostał się do armii tworzonej przez gen. Władysława Andersa. Zmarł w 1943 r. Pochowany został na cmentarzu polskim w Teheranie.

Matka "Inki" Eugenia współpracowała z Armią Krajową.  W listopadzie 1942 r. aresztowało ją Gestapo. We wrześniu 1943 r., po ciężkim śledztwie, w czasie którego była torturowana, Niemcy zamordowali ją w lesie pod Białymstokiem.

Po śmierci matki, mając zaledwie 15 lat, Danuta razem z siostrą Wiesławą złożyła w grudniu 1943 r. przysięgę i wstąpiła do AK. Następnie odbyła szkolenie sanitarne. Po wkroczeniu Armii Czerwonej w 1944 r. podjęła pracę kancelistki w nadleśnictwie Hajnówka.

W czerwcu 1945 r. wraz z innymi pracownikami nadleśnictwa została aresztowana przez grupę NKWD-UB za współpracę z antykomunistycznym podziemiem.                     

Z konwoju uwolnił ją patrol wileńskiej AK Stanisława Wołoncieja, „Konusa", podkomendnego mjr. Zygmunta Szendzielarza, „Łupaszki".  W oddziale „Konusa", a potem w szwadronach por. Jana Mazura, „Piasta", i por. Mariana Plucińskiego, „Mścisława", pełniła funkcję sanitariuszki. Przez krótki czas jej przełożonym był por. Leon Beynar, „Nowina", zastępca mjr. „Łupaszki", znany później jako historyk i publicysta Paweł Jasienica.

Na przełomie 1945 i 1946 r., zaopatrzona w dokumenty na nazwisko Danuta Obuchowicz, podjęła pracę  w nadleśnictwie Miłomłyn w pow. Ostróda. Wczesną wiosną 1946 r. nawiązała kontakt z ppor. Zdzisławem Badochą, „Żelaznym", dowódcą jednego ze szwadronów „Łupaszki". Do lipca 1946 r. służyła w tym szwadronie jako łączniczka i sanitariuszka, uczestnicząc w akcjach przeciwko NKWD i UB. W czerwcu 1946 r. została wysłana do Gdańska po zaopatrzenie medyczne dla szwadronu. 20 lipca 1946 r. została aresztowana przez funkcjonariuszy UB i osadzona w więzieniu w Gdańsku.

Po ciężkim śledztwie 3 sierpnia 1946 r. skazana została na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku.

W grypsie przesłanym z więzienia Siedzikówna napisała: „Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba"

 MIEJSCE POCHÓWKU

Miejsce pochówku Danuty Siedzikówny do 2014 było nieznane. We wrześniu tego samego roku w ramach prac zespołu ds. poszukiwań nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku odnaleziono nieoznaczony grób, w którym, jak przypuszczano, spoczywały szczątki Danuty Siedzikówny oraz rozstrzelanego z nią Feliksa Selmanowicza. W odniesieniu do Danuty Siedzikówny informacja ta została ostatecznie potwierdzona 1 marca 2015 roku. 8 stycznia 2015 kierujący grupą naukowców IPN Krzysztof Szwagrzyk podał informację o prawdopodobnym zlokalizowaniu szczątków Danuty Siedzikówny. Informację tę potwierdził 1 marca 2015 prezes IPN Łukasz Kamiński w czasie uroczystości z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Pałacu Prezydenckim, z udziałem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego.

28 sierpnia 2016 odbył się uroczysty państwowy pogrzeb Danuty Siedzikówny oraz Feliksa Selmanowicza (ps. „Zagończyk”) na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku w Liturgii pogrzebowej sprawowanej w Bazylice Konkatedralnej w Gdańsku przewodniczył abp Sławoj Leszek Głódź. Prezydent Andrzej Duda wydał postanowienie o mianowaniu Danuty Siedzikówny na pierwszy stopień oficerski.

 

W latach 1945-1956, według ciągle niepełnych danych,  z rąk polskich i sowieckich komunistów zginęło 8,6 tys. żołnierzy podziemia niepodległościowego, 5 tys. skazano na karę śmierci (ponad połowę kar wykonano).Dodatkowo, w obozach i więzieniach śmierć poniosło ponad 20 tysięcy "żołnierzy wyklętych".

                     Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji, za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny.

                                                                                     Lech Kaczyński

Z niczyjego rozkazu

Bezdomni  i  Podziemni,  jak  w  bajce  szli  widmowi. 

Z niczyjego rozkazu, z własnego wyboru.

Już tylko na te próby męstwa i honoru.

Już tylko, by tych prochów nie oddać wrogowi.

Marian Hemar „O wielkim bojowniku”

 

ŻOŁNIERZE WYKLĘCI WALCZYLI O NIEPODLEGŁOŚĆ NASZEGO KRAJU. POWINNIŚMY BYĆ IM BARDZO WDZIĘCZNI ZA TO, ŻE POŚWIĘCILI DLA NAS SWOJE ŻYCIE I UMIERALI W TAK OGROMNYCH CIERPIENIACH. NIEZŁOMNI DO KOŃCA.

CZEŚĆ ICH PAMIĘCI !

 

KAROLINA KOWALCZYK I KLARA KUBIK KL. 5b

Źródła:

www.wykleci.ipn.gov.pl

www.polskieradio.pl

www. fundacjapamietamy.pl

www.podziemiezbrojne.blox.pl

www.prezydent.pl


 

  

Powrót na górę

Uczestniczymy w programach: